ENNEAGRAM İLE KİŞİLİĞİ KEŞFEDEREK BAŞARIYA ULAŞMAK
Enneagram, Kişilik tiplerini inceleyen bir metodolojidir. İnsanların dünya ve çevrelerine bakışını, algılama şekillerini 9 temel kişilik tipine ayırır. Her bir kişilik tipini detaylı ve bütünsel bir kişilik resmini ortaya koyar. Bununla birlikte farklı davranış şekillerindeki sebep ve motivasyonları açığa çıkartır. “Enneagram” kelime olarak Yunanca ennea (dokuz) gram (çizgi-şekil) sözcüklerinin birleşiminden oluşmaktadır. Geleneksel Enneagram, insanların kişilik tiplerini inceleyen, M.Ö 2500” lü yıllara kadar uzanan mistik ve kadim bir öğretidir.
Enneagram her insanın bu dokuz yapıdan birinin baskınlığı ile doğduğunu söyler. Bu yapı kişinin temel mizacını gösterir. Aynı zamanda Enneagrama göre; insanların bu mizaç yapılarından birinin özelliklerine sahip olmakla beraber kendi yapılarından farklı bir diğer yapıdan etkilenebileceğini ifade eder. Bu ikincil derecedeki yapının etkisine kanat mizacı denir. Her bir kişi ana mizacının yanında ikincil olarak bu kanat mizacından da etkilenir. Hiç bir mizaç tipinin bir diğerine üstünlüğü yoktur. Mizaçlar rakamla sembolize ediliyor olup bu rakamların simge olmaktan başka bir anlamları yoktur.
Enneagramın kullanım alanları
Enneagram dünyanın en prestijli üniversitelerinden Stanford MBA programının ders programında yer alıyor. Harvard Hukuk Fakültesi’nde uygulamalı mahkeme savunmalarında pratik ediliyor. Yine dünyanın en prestijli üniversitelerinden USC ve UCLA’de MBA programlarında liderlik eğitiminde kullanılıyor. Daha sayısız örnekler var. Ağırlıklı olarak ABD’deki üniversiteler olmak üzere psikoloji, tıp, sanat, işletme, psikoloji ve eğitim bölümlerinde Enneagram eğitimleri bulunmakta.
Dünya çağında Google, eBay, Yahoo, Sony, CSC, Oracle, Adobe, HP, Logitech, Boeing, GlaxoSmithKline, DuPont, Genentech, Motorola, Disney, Panasonic, Johnson&Johnson, Westinghouse Electric, Apple ve daha bir çok şirket Enneagram yöntemini kullanıyor. Bugün yöntem; işletme fonksiyonlarında, insan kaynakları yönetiminde, personel seçiminde, satış ve pazarlama aktivitelerinde, liderlik yönetiminde tercih ediliyor. Kişilerarası iletişim konusunda tam bir uzman olduğu düşünülüyor. Çatışma çözme becerisi konusunda rehber kabul ediliyor. Takım çalışmasını etkinleştirmek açısından yöntemin geri bildirimleri kullanılıyor. Enneagram, hem sosyal hayatta kişilerin geribildirim verme becerisinde, hem de örgütlerde geribildirim verme kültürü konusunda önemli bir değer. Bu konularda personelin kişisel gelişimini sağlamak için bu gibi şirketlerde sürekli eğitimler gerçekleştiriliyor.
- Albert Einstein’ın kişilik hakkında dahiyane bir tespiti vardır:
“Kişi, olması gerektiğini düşündüğü kişiyi değil, olduğu kişiyi araştırmalıdır.”
- Bunun niye olması gerektiğinin cevabını ise Konfüçyüs’ten alıyoruz:
“Güçlü olan, zayıf yanını herkesten iyi bilendir; daha güçlü olan ise zayıf yanına hükmedebilendir.”
Enneagram Kişilik Tipleri
Temel Mizaç Tipleri, Rahat ve Stres Hatları, Kanat Etkisi
TİP 1 = MÜKEMMELİYETÇİ ( Mükemmellik Arayıcı )
Mantığı ön planda olan idealist kişiliklerdir. Prensipli, amaç odaklı, yüksek iradeli ve devamlı en iyiye ulaşmaya çalışan bir yapıları vardır.
Tip 1 Ünlüleri = Emre Kongar, Abdullah Gül, Ahmet Necdet Sezer, Yaşar Nuri Öztürk, Sabih Kanadoğlu, Deniz Baykal, Uğur Dündar, Nelson Mandela , Elon Musk , Vehbi Koç
Tip 1 Meslekleri = Son derece iyi organize olma eğilimindedir ve iş yerinde düzenli ve öngörülebilir bir ortam sağlamaya çalışırlar, bu özellik, çalışma arkadaşları tarafından çok takdir edilir.
Tip 1 Kanatları = Tip 2 veya Tip 9 dur.
TİP 2 = YARDIM SEVER ( Kabul Arayıcı )
İnsan ilişkileri iyi olan ve herkesi önemseyen kişiliklerdir. Hislerini açığa vuran, cömert, etrafındakileri mutlu etmeye çalışan ve sahiplenen bir yapıları vardır.
Tip 2 Ünlüleri = Adile Naşit , Beyaz , Seda Sayan, Müjdat Gezen, Sunay Akın, Prenses Diana, Madonna , Sezen Aksu .
Tip 2 Meslekleri = Olumlu ilişkiler kurma istekleri nedeniyle her düzeyde etkili öğretim liderleri olabilirler.
Tip 2 Kanatları = Tip 1 veya Tip 3 ’ tür.
TİP 3 = BAŞARI ODAKLI ( Başarı Arayıcı )
Başarıya odaklanan ve rekabetçi kişiliklerdir. Her ortama uyum sağlayabilen, bu ortamlarda kendilerini göstermek isteyen, imajlarına önem veren ve azimli bir yapıları vardır.
Tip 3 Ünlüleri =Hülya Avşar, Fatih Terim, Ajda Pekkan, Yılmaz Erdoğan, Mahsun Kırmızıgül , Gülben Ergen, Serdar Ortaç , Tom Cruise, Demi Moore, Sharon Stone , Mümin Sekman
Tip 3 Meslekleri = Başarı Arayanları, güçlü halkla ilişkiler becerileri gerektiren yüksek profilli pozisyonlar için çok uygundur. Değişimi etkileyebilecekleri karar verme pozisyonlarında başarılı oldukları görülmüştür.
Tip 3 Kanatları = Tip 2 veya Tip 4 ‘ tür.
TİP 4 = ÖZGÜN ( Bireysellik Arayıcı )
Duygusal ve içe dönük kişiliklerdir. Kendilerini düşünen, duygularını gösteren, olayları dramatize etmeyi seven ve değişken bir yapıları vardır.
Tip 4 Ünlüleri = Ahmet Altan, Can Dündar, Elif Şafak, Uğur Yücel, İlhan İrem, Van Gogh, Johnny Deep , Candan Erçetin.
Tip 4 Meslekleri = Ortak olarak yapılacak işler onlara monoton gözükebilir . Ancak Bireysel kişilerin başarısını artırmak için bilgilendirici öğretim bağlamında çalıştıklarında daha verimli çalışma gösterdikleri tespit edilmiştir.
Tip 4 Kanatları = Tip 3 veya Tip 5 ‘ tir.
TİP 5 = ARAŞTIRMACI ( Bilgi Arayıcı )
Dikkatli ve zekalarını ön planda tutan kişiliklerdir. Kolay kavrayabilen, yenilikçi, konuşkan olmayan ve kendilerini soyutlayan bir yapıları vardır.
Tip 5 Ünlüleri = Hıncal Uluç, Zuhal Olcay, Nilüfer, Serdar Erener, Mehmet Ali Birand , Buddha , Agatha Christie , Bill Gates , Cem Yılmaz
Tip 5 Meslekleri = Belirli bir konu hakkında bir uzman, bir bilgi çeşmesi ve bilgi sahibi olmayı arzuluyorlar. Çalışma ortamlarında zengin ve üretken yollarla meraklılıklarını ve keskin gözlem güçlerini ortaya çıkarabilir. Onu diğer tiplerden ayırt eden şey, onun öğrenmeye ne kadar ilgi duyduğu değil , neredeyse belli bir konuda uzman olmaya mecburmuş gibi, öğreniminde deneyimlediği muazzam odaklanma ve özümsemesidir .
Tip 5 Kanatları = Tip 4 veya Tip 6 ‘ dır.
TİP 6 = SORGULAYICI ( Güvenlik Arayıcı )
İdeallerine bağlı ve garantici kişiliklerdir. Sempatik, sorumluluk sahibi, kaygı duyan ve şüpheci yaklaşımlara sahip bir yapıları vardır.
Tip 6 Ünlüleri = Bülent Arınç, Kemal Kılıçdaroğlu, Nazlı Ilıcak, Julia Roberts, Mel Gibson, İsmet İnönü.
Tip 6 Meslekleri = Dikkatliliği , zamanı, kaynakları ve enerjileri en etkili girişimlere ve programlara akıtarak etkili öğretim liderliğini besleyebilirken, aynı zamanda yönetimin durgunluğuna ve çoğunlukla hayal edilen gelecekteki problemler nedeniyle çalışanların başarısına neden olabilir.
Tip 6 Kanatları = Tip 5 veya Tip 7 ‘ dir.
TİP 7 = MACERACI ( Eğlence Arayıcı )
Hareketli ve eğlenceyi seven kişiliklerdir. Anlık gelişmeleri değerlendirmeyi seven, aynı anda birçok işi yapabilen, dikkatleri kolay dağılan ve kolay sıkılan bir yapıları vardır.
Tip 7 Ünlüleri = Kıvanç Tatlıtuğ, Sergen Yalçın, Demet Akalın, Hande Ataizi, Ayşe Özyılmazel , Gandhi , Jim Carrey , Kenan Doğulu
Tip 7 Meslekleri = Genellikle çalışmak ve öğrenmek için sıcak, canlı ve neşeli bir ortam yaratır. Seven, insanları çabaları hakkında iyi hissettirme ve işyerinin misyonu için hevesli olma konusunda doğuştan gelen bir kapasiteye sahiptirler. Görünüşte yorulmak bilmeyen bir çok görevli olan işyerinde , sosyal çevresinde, iş toplantılarında ve etkinliklerinde sürekli olarak görünür durumda ve yalnızca kendisinin yönetebildiği bir hızda yeni projeler başlatıyor ve yeni fikirleri teşvik ediyor.
Tip 7 Kanatları = Tip 6 veya Tip 8 ‘ dir.
TİP 8 = MEYDAN OKUYAN ( Özgürlük Arayıcı )
Güçlü ve her şeye hakim kişiliklerdir. Öz güvenleri yüksek, kararlı, fikirlerinin arkasında duran ve insanlarla yüzleşmekten kaçınmayan bir yapıları vardır.
Tip 8 Ünlüleri = Tayyip Erdoğan, Kadir İnanır, Erman Toroğlu, Orhan Gencebay, İbrahim Tatlıses , Steve Jobs , Tamer Karadağlı.
Tip 8 Meslekleri = Kişi anlamlı ve etkili bir plana sahipse ve gerekli işbirliğinin önündeki engeller (iç ve dış) tarafından engellenmiyorsa, verilen işi başarıyla götürebilir.
Tip 8 Kanatları = Tip 7 veya Tip 9 ‘ dur.
TİP 9 = BARIŞÇI ( Barış Arayıcı )
Yumuşak başlı ve alçak gönüllü kişiliklerdir. Anlayışlı, güven veren, rahatlarına düşkün ve her zaman uzlaşma arayan bir yapıları vardır.
Tip 9 Ünlüleri = Türkan Şoray, Zerrin Özer, Deniz Seki, Teoman, Nejat İşler, Yıldız Tilbe, Ata Demirer.
Tip 9 Meslekleri = İnsanları dinleme konusunda ve çözümcül olmaları konusunda çok başarılıdırlar. Danışmanlık , Koçluk , Psikologluk gibi meslekleri çok iyi yapabilirler. Çatışmanın olduğu meslekler onlar için uygun değildir.
Tip 9 Kanatları = Tip 1 veya Tip 8 ‘dir.
★ Enneagram metodolojisinde 9 mizaç ve kişilik tipi 3 farklı merkeze dayanan bir sistem içinde değerlendirilir.
1- FİZİK MERKEZLİ İNSANLAR
2- DUYGU MERKEZLİ İNSANLAR
3- ZİHİN MERKEZLİ İNSANLAR
Enneagram sistemin de mizaçlar bu 3 potansiyel üzerine yapılanıyor. Sadece bir tanesi baskın durumda olup diğer ikisi yardımcı potansiyel ve çekinik potansiyel olarak bulunur.
1-FİZİKSEL MERKEZLİLER
TİP 8 GÜÇ VE ETKİNLİK ODAKLI; Öne çıkan, meydan okuyan, baskın, iddialı, güçlü, enerjisi yüksek, eylem odaklı ,cesur, baskıcı, korumacı, dobra, çabuk öfkelenen, patronca davranan, hakimiyet kuran
TİP 9 RAHATLIK VE UYUM ARAYAN; Barışçı, uzlaşmacı, uyumlu, huzur arayan, sabırlı, geç karar veren, halim selim, esnek, tavizkar, erteleyen, nazik, saygılı, yavaş hareket eden, fiziksel rahatına düşkün
TİP 1 MÜKEMMELLİYETÇİ- İDEALİST ; Detaycı, düzenli, ilkeli, gelişimci, eleştirel, kuralcı, esnek olmayan, affetmekte zorlanan, işte kılı kırk yaran, ahlakçı, disiplinli
2-DUYGUSAL MERKEZLİLER
TİP 2 DUYGUSAL YARDIMSEVER-Şefkatli, verici, yardımsever, ilgilenen, sempatik, iyi dinleyici, arkadaş canlısı, şefkatli, sahiplenici, çabuk kırılan, alıngan, yönlendirici
TİP 3 BAŞARI VE İMAJ ODAKLI; Motive olan ve motive eden, üretken, hedef ve sonuç odaklı, imajına düşkün, etkilemeyi seven, pratik, işkolik, hırslı, rekabetçi, duygulara takılmayan, maske takan, vazgeçmeyen, iç motivasyonu yüksek.
TİP 4 ANLAM ARAYAN ÖZGÜN; Bireyselliğine düşkün, hassas, kırılgan, yoğun, farklı, tutkulu, derinlik ve anlam arayan, estetik duyarlılığı yüksek yaratıcı, tasarımcı, hüzünlü, melankolik, eşsiz olmayı önemseyen, iç dünyasına yönelik, hayalci, duyguların anlamını arayan.
3-ZİHİNSEL MERKEZLİLER
TİP 5 BİLGİYE DÜŞKÜN- GÖZLEMCİ;
Bilgiyi derinlemesine anlamaya ve kavramaya çalışan, uzmanlığa önem veren, gözlemci, dikkatli, derinlemesine merak eden, soğukkanlı, sosyal olmaktan çok hoşlanmayan, bilgiç davranan, kalabalık ortamları sevmeyen, çekingen.
TİP 6 GÜVEN VE EMNİYET ARAYAN;
Sorgulayan, mantıklı, güven arayışında olan, tedbirli, odaklı, kendini adayan, işbirliğine önem veren, grup odaklı, ketum, yeniklere dirençli, geleneksel, defansif muhalif, uyumlu, şüpheci, korkak, endişe ve kaygıya çabuk kapılan.
TİP 7 DENEYİME VE KEŞFETMEYE MERAKLI;
Maceracı, istekli, heyecanlı, harekete geçiren, kâşif, bağımlılığı sevmeyen, esprili, şakacı, vizyoner, çok konuşan, geçmişi unutan, sabırsız, işleri yarım bırakan, maymun iştahlı, iyimser, neşeli, doyumsuz, yenilikçi, keyfine düşkün, spontane yaşayan, elinde sürekli seçenekler olmasını isteyen, ilgi alanı geniş.
Bu potansiyeller değerlendirilerek kişilerin farklı mizaç ve kişilik özellikleri tespit edilmiş olur. Bu farklılıklar yetenek ve becerilerin tespiti açısında oldukça kritik bir öneme sahiptir.
Aynı zamanda kanat mizaç etkisi, stres ve rahatlama süreçleri ve kişiliğin dinamik boyutu ele alınarak bireyin bütüncül bir analizi yapılır.
Duygusal Merkezli Tipler (2,3 ve 4. Tipler)
Duygusal merkezli tipler, dünyayı duygusal zekâ (EQ) filtresi ile algılama eğilimindedirler. Çevrelerindeki insanlarla ilişkili olmak ve bağlantılarını anlamlandırmak için, onların duygusal durumunu yakından takip ederler. Sevildiklerini hissetmek ve kendilerine olan saygılarını sürdürebilmek için çevrelerindeki insanların onay ve kabulüne, diğer gruplardan çok daha fazla ihtiyaç duyarlar.
KAYNAKLAR
https://forums.taleworlds.com/index.php?threads/enneagram-ile-ki%C5%9Filik-analizi.360260/
https://www.beyaztarih.com/makale/kendini-tanima-sanati-enneagram
http://www.corumhaber.net/kadim-bilgeligi-enneagram-makale,9503.html
http://bulutkocluk.com/enneagram.html
https://www.posta.com.tr/kisiligini-coz-basariyi-yakala-25579
https://www.mizacharita.com/tr/hakkimizda/mizac-harita-raporlama-sistemi-nedir.html